Ngày 8: Chấn góc nhỏ và tôn mỏng: kỹ thuật chấn không rách mép, không lệch phôi

Chấn góc nhỏ (dưới 45°) và tôn mỏng (dưới 1.2mm) thường gây móp mép, cong vênh, rách phôi nếu thao tác không đúng. Bài viết hướng dẫn chi tiết cách chấn tôn mỏng không sai số, không hư mép trên máy chấn CNC.

🛠️ Chấn góc nhỏ & tôn mỏng – Mỏng nhưng không “manh”, chấn vẫn phải đẹp

📌 1. Vì sao chấn góc nhỏ & tôn mỏng lại khó?

Chấn góc nhỏ (30° – 60°) và tôn mỏng (thường dưới 1.2mm) là một trong những kỹ thuật “nhạy cảm” trong gia công kim loại tấm. Bởi chỉ một thao tác lệch nhẹ, lực ép sai, hoặc khuôn không phù hợp là:

• Mép bị rách hoặc gãy

• Cạnh bị móp, uốn cong

• Góc chấn sai số lớn

• Phôi bị lệch khỏi vị trí do quá nhẹ

Tôn càng mỏng → càng dễ biến dạng, lực chấn cần càng chính xác.

Góc càng nhỏ → vùng tiếp xúc với dao & khuôn càng hẹp → lực phân bổ không đều, dễ làm mép gập bị hư.

🎯 Nhất là với inox hoặc nhôm mỏng:

• Có độ đàn hồi cao

• Dễ bị “hồi góc” sau khi nhả lực

• Cạnh sắc, dễ nứt nếu gập sâu

---

🧩 2. Cách chọn khuôn & dao khi chấn góc nhỏ/tôn mỏng

✅ Công thức chọn khuôn V:

V = (6 ÷ 8) × độ dày tôn

Chọn V nhỏ giúp định hình góc chặt hơn, lực tập trung tốt hơn. Tuy nhiên không nên chọn V quá nhỏ, nếu không:

• Dễ rách mép khi gập

• Phôi lọt sâu vào rãnh, làm lệch biên

Độ dày tôn (mm)	Khuôn V nên dùng
0.5	V4 – V6
0.8 – 1.0	V6 – V8
1.2	V8 – V10

✅ Dao chấn:

• Dùng loại dao đầu nhọn (30° – 60°)

• Dao phải sắc, không sứt mẻ → tránh làm rách cạnh khi chấn

• Ưu tiên dao có bề mặt mạ cứng hoặc phủ Nitrid để tăng độ bền khi làm việc với inox

---

⚙️ 3. Kỹ thuật thao tác khi chấn tôn mỏng/góc nhỏ

💡 Mẹo thao tác:

1. Chia lực – chấn từng nhịp nhẹ:
   Không nên chấn một lần dứt điểm → nên chia 2 – 3 lần chấn để giảm rủi ro

2. Tốc độ chậm – giữ lực lâu:
   Tốc độ chấn chậm giúp vật liệu “theo lực” tốt hơn, giảm hồi góc

3. Bù góc đàn hồi trên CNC:
   Với inox/nhôm → cần cài sẵn bù +3° đến +5° tùy vật liệu

4. Kê phôi bằng bản đỡ song song:
   Tránh để mép phôi bị móp hoặc võng khi chấn dọc

5. Kiểm tra sau từng sản phẩm đầu tiên:
   Ghi nhận sai số thực tế để tinh chỉnh lại cài đặt

---

⚠️ 4. Các lỗi thường gặp và cách phòng tránh

Vấn đề	Nguyên nhân	Cách xử lý
Mép bị rách	Dùng V quá nhỏ, lực ép mạnh	Dùng V lớn hơn 1 cấp, giảm lực, chấn 2 bước
Gập không đủ góc	Độ đàn hồi vật liệu lớn	Tăng lực ép, bù góc trong lập trình
Lệch vị trí	Tôn nhẹ, không kê chắc	Dùng backgauge có ép giữ nhẹ, giảm tốc máy
Móp mép hoặc gãy gập	Không có bản đỡ, dao cùn	Thêm gối đỡ bên dưới và thay dao sắc

---

🧠 5. Trường hợp điển hình: Chấn inox 0.6mm, góc 45°

Một khách hàng của Khang Hưng từng yêu cầu chấn loạt vỏ đèn LED từ inox 304 – dày 0.6mm, gập góc 45°, số lượng 500 chiếc.

Vấn đề:

• Inox mỏng → góc hồi lớn

• Gập một lần → nhiều mép rách

• Gập nhiều lần → dễ lệch

Giải pháp Khang Hưng thực hiện:

• Chia chấn 2 lần, dùng V6, dao 30°

• Tốc độ chấn thấp, giữ lực 2s

• Backgauge có kẹp giữ nhẹ

• Ghi nhận độ hồi góc sau 5 sản phẩm để bù chương trình

👉 Kết quả: Tỷ lệ phế < 1%, giao đúng tiến độ, góc chấn đạt ±1° so với thiết kế.

---

✅ Tổng kết: Chấn tôn mỏng, gập góc nhỏ – tinh tế mới là đỉnh cao

Dù chỉ là những “góc nhỏ” và “tôn mỏng”, nhưng người làm chấn giỏi phải xử lý như nghệ nhân.
Vì những sản phẩm càng mỏng – càng tinh xảo – càng đắt giá nếu bạn làm đúng.

---

🎁 Kết thúc series: Máy chấn – hiểu từ gốc tới ngọn

8 bài – từ lý thuyết, cấu tạo, dao – khuôn – trình tự – thao tác thực tế – mẹo sản xuất.
Dù bạn là thợ mới, lập trình viên máy CNC, hay chủ xưởng đang setup dây chuyền – hiểu rõ các kiến thức này chính là chìa khóa để giảm lỗi, tối ưu năng suất, và tăng lợi nhuận.